Süleyman Hüsnü Paşa
| Süleyman Hüsnü Paşa | |
|---|---|
 Müşir Süleyman Hüsnü Paşa | |
| Doğum | 1838 İstanbul |
| Ölüm | 8 Ağustos 1892 Bağdat |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1863-1892 |
| Rütbesi | Müşir |
| Çatışma/savaşları | Kırım Savaşı, 93 Harbi |
Süleyman Hüsnü Paşa (1838, İstanbul - 8 Ağustos 1892, Bağdat), Osmanlı müşiri, eğitmen ve yazar. İlk ilmî Türkçülerden biridir. Askerî okullarda okutalan yabancı dilden çevirme tarih kitaplarını algı ürünü olduğu, ayrıca da İslam ve millîlikten uzak olduğunu düşündüğü için Tarih-i Âlem (Dünya Tarihi) adlı eseri yazdı.[1]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Süleyman Hüsnü Paşa, 1838 yılında İstanbul'da günümüzde Fatih ilçesi sınırları içinde yer alan Molla Gürani Mahalllesi'nde doğdu. Babası Yeniçeri Ağası Mehmed Hâlet Efendi'ydi. Öğrenimini İstanbul'daki Mekteb-i Fünun-ı İdadiyede yaparak 1863 yılında Mekteb-i Harbiye'den mezun oldu. Edebiyat öğretmeni, kaymakamlık ve din bilgini ve yazarlık yaptı. 1876 yılında padişah Abdülaziz'in tahttan indirildiği hükûmet darbesinde rol oynadı. II. Abdülhamid bu sebeple ona duyduğu güvensizlikten dolayı İstanbul'dan uzaklaştırmak amacıyla Bosna-Hersek komutanlığına tayin etti.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı başladığı zaman Balkanlardaki en yüksek kıdemli komutanlardan biriydi. 2 Ekim 1877'de Tuna cephesi başkomutanlığını Mehmet Ali Paşa'dan devraldı. Komuta ettiği ordular Şıpka Geçidi Muharebeleri'nde önce Rusları yendiler. Ancak daha sonra orduları yenik düştü. Savunmada gösterdiği cesaretten dolayı Süleyman Hüsnü Paşa önce halk tarafından Şıpka Geçidi Kahramanı olarak görüldü ve büyük bir ün kazandı. Ancak sonradan esen rüzgarların yönü değişti. Yenilgiden sorumlu tutularak Taşkışla'da hapsedildi. 1 yıl süren uzun bir yargılamadan sonra idama mahkûm edildi, tüm rütbe ve madalyaları geri alındı. Sonradan cezası II. Abdülhamid tarafından sürgüne çevrildi. 14 yıl Bağdat'ta sürgün hayatı yaşayan Süleyman Hüsnü Paşa 8 Ağustos 1892 tarihinde orada öldü. İmam Ebu Yusuf Camii'nin bahçesine gömüldü.
Eğitimci ve Servet-i Fünûn şairi Süleyman Nesib'in babasıdır.
Süleyman Hüsnü Paşa, Avrupa kitaplarındaki Hunlar ile Çin kitaplarındaki Hiyong-Nular’ın aynı Türk topluluğu olduğunu ilk gören kişidir.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Yazar olarak ürettiği eserlerinde devlet adı olarak Osmanlı, millet adı olarak ise Türk adını kullanmış Türkçü bir yazardı. Eserlerinden bazıları şunlardır:
- İlm-i Sarf-ı Türki (İlk Türkçe dil bilgisi kitabıdır.[2])
- Mebani'l-İnşa
- Tarih-i Âlem
- Tercüme-i Risale İradei Cüziyye
- Hiss-i İnkılab
- Umdetü'l-Hakayık
- İlmihal-i Kebir
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Gökalp, Ziya (Mart 2003). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Kumsaati Yayıncılık. s. 9. ISBN 9758414321.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2014.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Süleyman Hüsnü Paşa (Şıpka Kahramanı)
- Osmanlının Balkanlardan Çekilişi Süleyman Hüsnü Paşa ve Dönemi 29 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erol Özbilgen, İz Yayıncılık, Haziran 2006, ISBN 978-975-355-609-5.
